adhaścōrdhvaṅ prasṛtāstasya śākhā
guṇapravṛddhā viṣayapravālāḥ.
adhaśca mūlānyanusantatāni
karmānubandhīni manuṣyalōkē৷৷15.2৷৷
श्रीमद् भगवद्गीता
৷৷15.2৷৷ --,adhaḥ manuṣyādibhyō yāvat sthāvaram ūrdhvaṅ ca yāvat brahmaṇaḥ viśvasṛjō dhāma ityētadantaṅ yathākarma yathāśrutaṅ jñānakarmaphalāni? asya vṛkṣasya śākhā iva śākhāḥ prasṛtāḥ pragatāḥ? guṇapravṛddhāḥ guṇaiḥ sattvarajastamōbhiḥ pravṛddhāḥ sthūlīkṛtāḥ upādānabhūtaiḥ? viṣayapravālāḥ viṣayāḥ śabdādayaḥ pravālāḥ iva dēhādikarmaphalēbhyaḥ śākhābhyaḥ aṅkurībhavantīva? tēna viṣayapravālāḥ śākhāḥ. saṅsāravṛkṣasya paramamūlaṅ upādānakāraṇaṅ pūrvam uktam. atha idānīṅ karmaphalajanitarāgadvēṣādivāsanāḥ mūlānīva dharmādharmapravṛttikāraṇāni avāntarabhāvīni tāni adhaśca dēvādyapēkṣayā mūlāni anusaṅtatāni anupraviṣṭāni karmānubandhīni karma dharmādharmalakṣaṇam anubandhaḥ paścādbhāvi? yēṣām udbhūtim anu udbhavati? tāni karmānubandhīni manuṣyalōkē viśēṣataḥ. atra hi manuṣyāṇāṅ karmādhikāraḥ prasiddhaḥ৷৷yastu ayaṅ varṇitaḥ saṅsāravṛkṣaḥ --,
৷৷15.2৷৷adhaśca mūlānyanusaṅtatāni karmānubandhīni manuṣyalōkē. brahmalōkamūlasya asya vṛkṣasya manuṣyāgrasya adhaḥ manuṣyalōkē mūlāni anusaṅtatāni tāni ca karmānubandhīni. karmāṇi ēva anubandhīni mūlāni adhō manuṣyalōkē ca bhavati ityarthaḥ. manuṣyatvāvasthāyāṅ kṛtaiḥ hi karmabhiḥ adhō manuṣyapaśvādayaḥ ūrdhvaṅ ca dēvādayō bhavanti.